تأثیر سفرهای آنلاین بر رونق گردشگری کشور

روح الله مهرجو در یادداشتی برای پژوهان خبر نوشته است: رشد تکنولوژی های فناوری به خصوص اینترنت سبب شده تا بسیاری از فعالیت‌ها به صورت آنلاین برگزار شود، در همین راستا گردشگری آنلاین نیز به منظور شناسایی چالش ها و راه حل‌های بالقوه برای بازاریابی مقاصد سفر بسیار ضروری است. این روزها فضای مجازی و اینترنتی ایران پر از استارت‌آپ‌ها و سایت‌هایی است که گردشگران می‌توانند از طریق آنها خرید بلیت هواپیما و رزرو هتل و خدماتی از این دست را به صورت آنلاین دریافت کنند. تبلیغات این سایت‌ها و استارت‌آپ‌ها برای جذب مشتریان هر روز بیشتر از قبل می‌شود. اکنون ضرورت این مهم در بسیاری از کشورهای جهان احساس شده است و تقریبا در همه جا اعمال می‌شود. در کشور ما نیز خدمات گردشگری الکترونیکی یعنی کارهای مربوط به رزرو هتل و خرید بلیت محقق شده اما در مهم‌ترین بخش آن یعنی سفرهای آنلاین هنوز دستاوردهای زیادی حاصل نشده است.

در گردشگری آنلاین کافی است که مقصدتان که همان آدرس یک سایت گردشگری یا ET است، بدانید. آدرس سایت را در نوار آدرس مرورگر اینترنتی تایپ کنید و دکمه ورود را بزنید. اکنون که در سایت ET هستید گویی به ترمینال یا فرودگاه پا نهاده‌اید. با یک کلیک دیگر شما به مقصد رسیده‌اید و باید از زیبایی‌های طبیعی، جاذبه‌های میراثی لذت ببرید. شاید گردشگری آنلاین مانند حضور واقعی در محیط حس و حال طبیعی نداشته باشد اما در دنیای امروز تکنولوژی حرف اول را می‌زند. در ایران گرچه سایت‌های گردشگری متعددی در سال‌های اخیر فعالیت خود را در زمینه گردشگری الکترونیک آغاز کرده‌اند اما نواقص در زمینه پراکندگی اطلاعات مربوط به مقاصد گرفته تا بی‌بهره بودن از سفرهای آنلاین دارند. البته می‌توان دلیل این نواقص را باید در تازه و نوپا بودن این نوع از گردشگری در ایران جست‌وجو کرد وشاید مهمترین نقص این مهم در ایران نبود زیرساخت‌ها باشد. ارزش گردشگری و فعالیت‌های مرتبط با آن، زمانی روشن‌تر می‌شود که بدانیم درآمد حاصل از آن، هم ردیف درآمدهای نفتی است و امروزه از آن به عنوان صنعت گردشگری نام برده‌اند و شاخه الکترونیکی آن، یعنی گردشگری الکترونیک را منشأ حرکت‌های اقتصادی و فرهنگی بالقوه دانسته و آن را انقلاب گردشگری نامیده‌اند. برای آنکه انسان بتواند آستانه صبر و تحمل خود را بالا ببرد نیاز دارد که مدتی محیط خود را تغییر و فضایی جدید را تجربه کند که قطعا سفر می‌تواند این مهم را محقق کند. سفر از گذشته دور تاکنون در فرهنگ ما ایرانیان همواره مورد توجه بوده است. همه بزرگان این سرزمین ما تجربه سفر را داشته و اکثر آنان همواره در حال گشت و گذار بودند. اما امروزه به خوبی می‌دانیم که صنعت گردشگری یکی از کم هزینه‌ترین سرمایه‏گذاری‌ها برای تولید ثروت و البته ایجاد شغل است.

موضوعات بسیاری در رابطه با صنعت گردشگری قابل طرح است و می‌توان آن را از ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی مورد بررسی قرار داد اما مسأله مورد بحث ما ارتباط این صنعت با فناوری اطلاعات است. صنعت گردشگری نیز از این امر مستثنی نیست و تحت تاثیر قرار گرفته است. این روزها فناوری اطلاعات باعث شده است که هزینه امور مختلف به شدت کاهش یابد و بسیاری از مواردی که قبلا به دلیل هزینه بالا قابل اجرا نبود، محقق شود. عدم محدودیت زمانی، عدم محدودیت مکانی، عدم محدودیت فضا و دم مواجه با موارد غیرقابل پیش بینی، چون خرابی شرایط آب و هوا، مسدودی جاده‌ها و … از جمله ویژگی های گردشگری آنلاین به شمار می‌رود.

آشناسازی مردم و مسئولین با ساختار، عملکرد و مزایای فناوری اطلاعات، ایجاد زیرساخت‌ها و بستر‌های مناسب شبکه‌ای و مخابراتی، ایجاد زمینه‌های مناسب جهت گسترش بانکداری الکترونیک، ایجاد انگیزه و تمایل در مدیران و کارکنان و آموزش دادن آن‌ها برای استفاده مؤثر از فناوری اطلاعات باید سرلوحه برنامه‌های کلان سازمان‌ها و تشکیلات گردشگری برای استقرار مناسب فناوری اطلاعات باشد. گسترش روزافزون و برگشت ناپذیر فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات واقعیتی انکارناپذیر است. امروزه کشور‌های توسعه یافته سعی می‌کنند مختصات و ویژگی‌های نیرو‌های انسانی و جذابیت‌های فرهنگی خویش را به روزتر و مناسب زمان و عصر حاضر خود کنند و آن را نهادینه سازند. در این فرایند باید ابزار، اهداف، روش ها، دقیق‌تر و جذاب‌تر ودر آن‌ها استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات هم گنجانده شود. چون قرار گرفتن در سایه تحولات عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات چنین نقشی را از آن‌ها انتظار دارد.

گردشگری مجازی کمک می‌کند تا در جامعه جهانی به ارائه خدمات مناسب، با کیفیت وبا هزینه پایین بپردازند و با درک تجربه سایر کشور‌ها و مطالعات عملی و تئوریک، استفاده از این فناوری را در فرآیند یاددهی و یادگیری و آموزش‌های شهروندی و گردشگری مد نظر قرار دهند و آخر اینکه ظهور این تکنولوژی‌ها همه جنبه‌های زندگی و نهاد‌های اجتماعی به ویژه صنعت گردشگری را تحت تأثیر قرار داده و باعث شده شیوه نوینی در مسافرت‌های درون شهری و جهانگردی به وجود آید و تأثیرات عمیقی در ابعاد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی و فرهنگی به وجود آورد.

*روح الله مهرجو- کارشناس و پژوهشگر مسائل اجتماعی